هرس کردن گیاهان آپارتمانی یکی از روش‌های مهم برای حفظ سلامت و زیبایی آن‌هاست. فرآیند هرس گیاه شامل قطع و حذف بخش‌های زائد، بیمار یا ضعیف گیاه به منظور تقویت رشد و بهبود شکل‌دهی است. آشنایی با انواع هرس گیاه و روش‌های صحیح آن به نگهداری بهتر گیاهان کمک می‌کند. این کار برای تقویت گیاه، افزایش زیبایی و رشد بهینه آن مفید است.

هرس کردن به انگلیسی «Pruning» گفته می‌شود و یکی از اصول اساسی نگهداری صحیح از گیاهان آپارتمانی است. فصل‌های رشد و استراحت گیاهان مختلف می‌تواند زمان هرس گیاه را تعیین کند. به طور کلی، بهترین فصل هرس گیاه برای بیشتر گیاهان آپارتمانی، فصل بهار و اوایل تابستان است، زمانی که گیاهان در حال رشد فعال هستند. 

در این مطلب آموزش هرس گیاه را ارایه می‌دهیم. در ادامه به انواع هرس کردن و زمان هرس گیاهان می‌پردازیم. سپس درباره هرس بونسای، هرس کاکتوس، هرس سانسوریا و برخی گیاهان آپارتمانی دیگر توضیح می‌دهیم. در پایان، نکات مهم و بایدها و نبایدهای هرس گیاه را عنوان می‌کنیم.

در صورتی که در رابطه با هرس گیاهان آپارتمانی، هرس گیاهان زینتی، هرس گیاهان آپارتمانی مقاوم، هرس گیاهان آپارتمانی برگ پهن، خرید گیاهان آپارتمانی و قیمت گیاهان آپارتمانی نیاز به راهنمایی دارید با «کارشناسان فروشگاه گل و گیاه باختر» تماس بگیرید.

هرس گیاهان آپارتمانی

برای هرس کردن گیاه، بهتر است مراحل زیر را دنبال کنید:

1. شناخت گیاه: ابتدا گیاه خود را بشناسید و نیازهای خاص آن را بررسی کنید.
2. تهیه ابزار مناسب: برای هرس گیاه ابزار تیز و ضدعفونی‌شده مانند قیچی باغبانی یا چاقوی هرس تهیه کنید.
3. انتخاب زمان هرس: بهترین زمان هرس گیاه خود را بر اساس فصل و شرایط رشد آن تعیین کنید.
4. انجام هرس: بخش‌های بیمار، ضعیف یا زائد گیاه را با دقت و با استفاده از ابزار مناسب قطع کنید.
5. مراقبت پس از هرس: پس از هرس، آن را به خوبی آبیاری کرده و در خاک و محل مناسبی قرار دهید تا بهبود یابد.

بعد از خرید هر نوع گیاه آپارتمانی، سوالات زیادی به ذهنمان خطور می کند؛ سوالاتی از قبیل: خاک مناسب این گیاه چیست؟ نحوه درست آبیاری آن چگونه است؟ نور، دما، رطوبت آن را به چه میزان می باشد؟ نحوه هرس کردن، تکثیر هر گیاه، و کوددهی آن چطور است؟ برای پاسخ به این سوال ها به مقاله «راهنمای کامل نگهداری گیاهان آپارتمانی» رجوع کنید. این مقاله از مجله گل و گیاه باختر را به ویژه به افرادی که در زمینه گل و گیاه مبتدی هستند، توصیه می شود.

انواع هرس کردن

طبیعتا مدتی پس از خرید گیاه به هرس آنها نیاز پیدا می‌کنید. به طور کلی هرس کردن شامل چهار بخش می‌شود که عبارتند از هرس ریشه، هرس ساقه، هرس جوانه و هرس برگ. در ادامه درباره هرس کردن گیاه در هر یک از این چهار بخش توضیح مختصری را ارایه می‌کنیم.

•  هرس کردن ریشه

هرس ریشه شامل قطع و حذف بخش‌هایی از ریشه‌های ضعیف یا بیمار است. این کار به گیاه اجازه می‌دهد انرژی خود را روی ریشه‌های سالم‌تر و قوی‌تر متمرکز کند. به عنوان مثال بونسای یکی از گیاهانی است که به طور منظم نیاز به هرس ریشه دارد. هرس بونسای کمک می‌کند تا این گیاه در ظرف کوچک خود سالم و متناسب بماند.

•  هرس کردن ساقه

هرس ساقه شامل قطع و حذف شاخه‌های زائد یا بیمار است. این روش هرس گیاه به تقویت ساقه‌های اصلی و جلوگیری از رشد بیش از حد آن کمک می‌کند. مثلا گیاه شمعدانی (Geranium) به هرس ساقه نیاز دارد تا شکل و تراکم مطلوب و گلدهی بیشتری داشته باشد.

• هرس کردن جوانه

در این شیوه هرس گیاهان، جوانه‌های اضافی یا ضعیف را قطع می‌کنند تا گیاه بتواند به شکل و اندازه دلخواه رشد کند. هدف این کار کنترل اندازه و شکل گیاه و جلوگیری از رشد بیش از حد، تقویت شاخه‌های اصلی و افزایش تعداد و کیفیت گل‌ها است. مثلا برای هرس کاکتوس افوربیا (Euphorbia) جوانه‌های کوچک و اضافی هرس می‌شوند تا انرژی گیاه به سمت رشد اصلی هدایت شود.

•  هرس کردن برگ

در این نوع هرس کردن، برگ‌های بیمار، زرد یا ضعیف گیاه قطع می‌شوند. این شیوه هرس کمک می‌کند تا گیاه انرژی خود را به سمت برگ‌های سالم هدایت کند. به عنوان مثال فیکوس الاستیکا (Ficus elastica) نیاز به هرس برگ دارد تا رشد سالم و زیبایی خود را حفظ کند.

زمان هرس گیاهان

• هرس گیاهان در بهار قبل از شروع رشد جدید، به تقویت شاخه‌های اصلی و شکل‌دهی گیاهان برای رشد منظم و متقارن کمک می‌کند. مثلا گیاهان چند ساله مانند گل داوودی و گیاهان زینتی دیگر را می‌توان در بهار هرس کرد تا رشد بهتری داشته باشند.
• هرس گیاهان در تابستان معمولاً در طول فصل رشد فعال انجام می‌شود، که گیاه در حال تولید برگ و شاخه‌های جدید است. هرس کردن برای کنترل رشد، حذف گل‌های خشکیده و بهبود جریان هوا صورت می‌گیرد. به عنوان مثال بوته‌های گل رز را در تابستان هرس می‌کنند تا گلدهی مداوم و بهتری داشته باشند.

• هرس گیاهان در پاییز پس از پایان فصل رشد و قبل از شروع زمستان با هدف حذف شاخه‌های ضعیف و بیمار، آماده‌سازی برای زمستان و کاهش حجم گیاه انجام می‌شود. گیاهان چند ساله مانند بوته‌های میوه‌ای و درختان زینتی را می‌توان در پاییز هرس کرد تا برای زمستان آماده شوند.

• هرس گیاهان در زمستان معمولاً در اواخر این فصل و قبل از شروع رشد جدید در بهار انجام می‌شود. هرس شاخه‌های مرده یا بیمار و شکل‌دهی می‌تواند در این فصل صورت گیرد. مثلا می‌توان برگ‌های زرد یا بیمار سانسوریا را در زمستان قطع کرد تا گیاه بتواند انرژی خود را برای رشد جدید در بهار حفظ کند.

«چه گلدانی برای گیاه من مناسب تر است؟ چطور و چه زمانی گلدان گیاه خود را تعویض کنم؟» اغلب چنین سوالاتی از کارشناسان گل و گیاه باختر پرسیده می شود. از شما هم از آن دسته از افرادی هستید که این سولات را در ذهن دارید پس می توانید مقاله «معرفی انواع گلدان و راهنمای تعویض گلدان» را بخوانید. حتما جواب سوالات خود را می گیرید.

چند مثال برای هرس گیاهان آپارتمانی

در اینجا درباره هرس چند گیاه آپارتمانی توضیح می‌دهیم.

• نحوه هرس بونسای

بونسای نیاز به هرس دقیق و منظم دارد تا شکل و اندازه مورد نظر حفظ شود. این کار شامل هرس ریشه بونسای، ساقه و برگ است. مثلا بونسای افرا (Acer palmatum) به هرس منظم برای حفظ شکل و سلامت نیاز دارد. بهترین زمان برای هرس بونسای، بهار و تابستان است که گیاه در حال رشد فعال است. نحوه هرس بونسای به وضعیت آن بستگی دارد. مثلا برای هرس بونسای جنسینگ (Ginseng Ficus)، بونسای را از گلدان خارج کرده و ریشه‌های بلند و بیمار را قطع کنید.

سپس آن را در خاک تازه و مناسب قرار دهید. در هرس ساقه، شاخه‌های زائد و بیمار را با ابزار تیز قطع کنید. توجه داشته باشید که شکل و اندازه بونسای حفظ شود. برای هرس برگ، برگ‌های بیمار یا زرد را قطع کنید تا انرژی گیاه به سمت برگ‌های سالم هدایت شود.

• روش هرس کردن کاکتوس

فصل هرس کاکتوس اوایل بهار است، زمانی که گیاه شروع به رشد می‌کند. به منظور هرس ریشه کاکتوس، ریشه‌های بیمار، پوسیده یا خیلی بلند را قطع کنید. در هرس ساقه با استفاده از یک چاقوی تیز و ضدعفونی‌شده، ساقه‌های بیمار یا آسیب‌دیده را قطع کنید. برای مثال نحوه هرس کاکتوس سان پدرو (Echinopsis pachanoi)، هرس ساقه‌های آسیب‌دیده است تا به رشد سالم ادامه دهد. روش دیگر هرس گل کاکتوس، هرس جوانه‌ها است. مثلا برای هرس کاکتوس افوربیا (Euphorbia) جوانه‌های کوچک و اضافی را که در اطراف گیاه رشد کرده‌اند بردارید تا انرژی گیاه به سمت رشد اصلی هدایت شود.

• طرز هرس سانسوریا

زمان هرس سانسوریا، بهار و تابستان است. برگ‌های زرد، بیمار یا ضعیف را با استفاده از یک قیچی تیز و تمیز قطع کنید. پاجوش‌های اضافی را با دقت جدا کنید تا گیاه اصلی تقویت شود. مثلا در هرس سانسوریا لورنتی (Sansevieria trifasciata ‘Laurentii) نیاز به هرس برگ‌های ضعیف و پاجوش‌های اضافی است.

• نحوه هرس رز

بهترین زمان برای هرس رز اوایل بهار، قبل از شروع رشد جدید است. شاخه‌های بیمار، مرده یا آسیب‌دیده و همچنین شاخه‌های ضعیف و اضافی را برای ایجاد فرم مناسب قطع کنید. به عنوان مثال رز هیبرید (Hybrid Tea Rose) نیاز به هرس منظم برای حفظ شکل و گلدهی دارد.

• طرز هرس بابا آدم (Alocasia)

زمان مناسب برای هرس بابا آدم اوایل بهار و تابستان است. برگ‌های زرد، بیمار یا ضعیف را با استفاده از یک قیچی تیز و تمیز قطع کنید. جوانه‌های اضافی را بردارید تا گیاه به خوبی رشد کند. مثلا بابا آدم آمازونیکا (Alocasia amazonica) نیاز به هرس برگ‌های بیمار دارد تا به رشد سالم ادامه دهد.

• روش هرس زاموفیلیا (Zamioculcas)

بهتر است هرس زاموفیلیا در بهار و تابستان صورت گیرد. برگ‌های زرد یا بیمار را قطع کنید. اگر گیاه بیش از حد بزرگ شده، می‌توانید بوته را تقسیم کنید. روش هرس زاموفیلیا زمینی (Zamioculcas zamiifolia) حذف برگ‌های ضعیف و تقسیم بوته است.

•  هرس شفلرا (Schefflera)

بهترین زمان برای هرس شفلرا بهار و تابستان است. شاخه‌های بلند و بی‌نظم را قطع کرده و شاخه‌های زائد را نیز برای ایجاد شکل مناسب قطع کنید. شفلرا آربوریکولا (Schefflera arboricola) نیاز به هرس شاخه‌های بلند و بی‌نظم دارد.

•  هرس پتوس (Epipremnum aureum)

زمان مناسب برای هرس پتوس بهار و تابستان است. ساقه‌های بلند و بی‌نظم را قطع کنید. بوته را در صورت نیاز تقسیم کنید تا گیاه متراکم‌تر شود. پتوس طلایی (Epipremnum aureum) نیاز به هرس ساقه‌های بلند و بی‌نظم دارد.

• هرس آگلونما (Aglaonema)

بهترین زمان برای هرس آگلونما بهار و تابستان است. برگ‌های زرد یا بیمار را با قیچی تیز قطع کنید. اگر گیاه بیش از حد بزرگ شده، بوته را تقسیم کنید. آگلونما سیلور بی (Aglaonema Silver Bay) نیاز به هرس برگ‌های بیمار و تقسیم بوته دارد.

• هرس گیاهان زینتی

زمان هرس گیاهان زینتی بهار و تابستان است. برگ‌ها و شاخه‌های بیمار یا ضعیف را قطع کرده و شاخه‌های زائد را برای ایجاد شکل مناسب قطع کنید. مثلا گیاهان زینتی مانند بگونیا، فیکوس و فیلودندرون نیاز به هرس منظم برای حفظ شکل و زیبایی دارند. برای هرس ریشه گیاهان زینتی نیز ریشه‌های بیمار، پوسیده یا خیلی بلند را قطع کنید تا گیاه بتواند در گلدان جدید به خوبی جای بگیرد.

نکات مهم هرس گیاهان آپارتمانی

• استفاده از ابزار تیز و ضدعفونی‌شده: به منظور جلوگیری از انتقال بیماری‌ها، برای هرس گیاه همیشه از ابزار تمیز و ضدعفونی‌شده استفاده کنید.
• توجه به فصل هرس گیاه: بهترین زمان هرس گیاهان به نوع گیاه بستگی دارد. با این حال به طور کلی بهترین زمان برای هرس گیاهان آپارتمانی، فصل رشد آنها است.
• قطع برگ‌ها و شاخه‌های بیمار: برای رشد بهینه، همیشه برگ‌ها و شاخه‌های بیمار را به سرعت حذف کنید.
• هرس نکردن بیش از حد: بیش از حد هرس کردن می‌تواند گیاه را ضعیف کند. بهتر است به تدریج و با دقت این کار را انجام دهید.
• توجه به نیازهای خاص هر گیاه: هر گیاه نیازهای هرس خاص خود را دارد، بنابراین قبل از هرس کردن، در مورد نیازهای خاص گیاه خود تحقیق کنید.
• حفظ تعادل گیاه: در هنگام هرس، تعادل بین شاخه‌ها و برگ‌ها را حفظ کنید تا گیاه ظاهر متعادل و زیبایی داشته باشد.

نتیجه گیری: ضرورت هرس گیاهان آپارتمانی

فارغ از نوع، نژاد، زادگاه، مقاومت و قیمت گیاهان آپارتمانی، هرس کردن یکی از اقدامات ضروری برای رشد مداوم و حفظ سرزندگی گیاه است. برای هرس باید به نکاتی مانند فصل گیاه و نوع گیاه توجه داشت. اگرچه به طور کلی بهترین زمان هرس گیاه، فصل رشد آن است. هدف هرس کردن نیز بر روی نحوه اجرای آن تاثیرگذار است. برای مثال هرس بونسای، هرس کاکتوس و هرس سانسوریا با هم تفاوت دارند. امیدواریم با ارایه آموزش هرس در این مطلب به شما در حفظ گیاهان آپارتمانی خود کمک کرده باشیم.

در صورت تمایل می‌توانید نظرات خود را در رابطه با هرس کردن در منزل با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول: